مقایسه مدل‌های HEC-HMS و SWMM در شبیه‌سازی هیدرولوژیکی حوضه آبریز کشکان
کد مقاله : 1027-IHA
نویسندگان
محمدرضا مسعودی مقدم *1، جعفر یزدی1، زهرا علیزاده1، سعید رستمی2
1دانشگاه شهید بهشتی
2شرکت آب منطقه‌ای استان لرستان
چکیده مقاله
حوضه کشکان در استان لرستان، به دلیل ویژگی‌های جغرافیایی و اقلیمی خاص خود، به‌طور مکرر با سیلاب‌های ناگهانی و شدید مواجه است که این امر مدیریت منابع آب و کاهش مخاطرات سیلاب را به چالش می‌کشد. این پژوهش به تحلیل و مقایسه عملکرد دو مدل هیدرولوژیکی HEC-HMS و SWMM در شبیه‌سازی و پیش‌بینی سیلاب‌ها در حوضه آبریز کشکان می‌پردازد. برای ارزیابی دقت و کارایی مدل‌های مذکور، داده‌های بارش و دبی مشاهده‌ شده در منطقه جمع‌آوری و مدل‌ها، بهینه‌سازی و کالیبره شدند. در این فرایند، پارامترهای کلیدی از جمله شماره منحنی، زمان تمرکز و سطح غیرقابل نفوذ به‌عنوان ورودی‌های اصلی مدل‌ها بررسی و تنظیم گردیدند. تحلیل حساسیت این پارامترها نشان داد که تغییرات در این متغیرها تأثیر قابل‌توجهی بر خروجی مدل‌ها و دقت پیش‌بینی‌ها دارد. نتایج شبیه‌سازی‌ها نشان‌دهنده عملکرد مطلوب هر دو مدل در پیش‌بینی سیلاب‌ها بود، با این حال، مدل HEC-HMS توانست تطابق بهتری با داده‌های واقعی و شرایط حوضه نشان دهد. مدل SWMM نیز قادر به شبیه‌سازی مؤثر سیلاب‌ها بود، اما دارای آماره R² پایین‌تری نسبت به مدل HEC-HMS در برخی رخدادها بود. این پژوهش تأکید می‌کند که هر دو مدل پس از کالیبراسیون می‌توانند به‌عنوان ابزارهای کارآمد برای پیش‌بینی سیلاب، ارزیابی ریسک‌های سیلاب و مدیریت منابع آب در حوضه آبریز کشکان استفاده شوند. این مدل‌ها می‌توانند به سیاست‌گذاران و مدیران منابع آب کمک کنند تا تصمیمات بهتری در زمینه کاهش خطرات سیلاب، مدیریت جامع منابع آب و حفاظت از زیرساخت‌های حیاتی اتخاذ نمایند.
کلیدواژه ها
سیلاب، HEC-HMS ، SWMM، کالیبراسیون و صحت‌سنجی، تحلیل حساسیت
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی